نام فایل : مساوات در تقسيم كار

فرمت : .doc

تعداد صفحه/اسلاید : 5

حجم : 57 کیلوبایت

از اموري كه در سيره پيامبر چشمگير بود و بسياري تاب و تهملش را نداشتند و تا روز هاي آخر زندگي رسول خدا (ص) نيز نتوانستند آن را بپذيرند مساوات در تقسيم كار و انجام مسئوليت بر اساس اهليت بود . پيامبر در اين امر ميان هيچ يك از افراد امت فرقي نمي گذاشت و هر كس واجد اهليت بيشتري بود ميدان گسترده تري مي يافت . تقسيم كار با ملاك دانش و توان و تقواي مسلمانان تعيين مي شد و نه با ملاك هاي جاهلي ، چنانچه در دوران جاهليت عرب از ويژگي هاي رهبر قبيله سن او بود و عرب قائل به شيخوخيت بود و چنانچه فردي همه اهليت هاي لازم براي رهبري و فرماندهي را دارا بود ولي شيخ نبود ، عرب جاهل بدوتي نمي داد اين جمود جاهل به رغم مواضع صريح قرآن كريم و رفتار و عملكرد پيامبر از اندشيه و دل بسياري بيرون نرفت . ايات مقدس كتاب الهي بيانگر اين حقيقت است كه خداوند جز بر اساس شايستگي مسئوليتي نمي بخشد و ويژگي تصدي مسئوليت علم و قدرت است ، همچنانكه اميرمؤمنان درباره ملاك مسئوليت و زمامداري فرمود :
مردم ! سزاوارترين كس به زمامداري و رهبري قويترين مردم نسبت به آن است و داناترين آنها به فرمان هاي خدا در آن .
مي توان نتيجه گرفت كه ملاك تصدي امور به طور كلي علم و قدرت است و ملاك هاي واقعي و نه نسبت ثروت و ساير ملاك هاي غير واقعي . رسول اكرم (ص) در دوران رسالت خويش در تقسيم كار ها و شغل ها و انجام مسئوليت ها را به تمامي تحقق بخشيد نه تنها رعايت برابري براي هركه واجد اهليت بود ، تا رعايت مساوات ميان صاحبان اهليت تا سنگيني بار مسئوليت ها بر يك گوشه از جامعه و افراد تحميل نشود . پيامبر خدا در دادن مسئوليت فرماندهي جنگ تنها ملاحضه شايستگي و توانايي و تدبير افراد را مي كرد ، نه خويشاوندي و نسبت و سن ، جوانان شايسته را فرمانده قرار مي داد . حضزت علي (ع) با همين عبارت « واعلم ان الرعيه طبقات لايصلح بعضها الابعضي و لاغني ببعضها عن بعض » .
به وجود لزوم تقسيم كار اجتماعي اشاره فرمودند و ما به وضوح مي بينيم كه به راستي از يك سو يك نفر نمي تواند هم كشاورز ، هم صنعتگر ، هم پزشك و هم معلم باشد و خلاصه همه كارهاي اجتماعي را انجام مي دهد و كليه مايحتاج خود را تامين كند و در نهايت مسئله رشو و كمال خود را محقق سازد و از سوي ديگر كشاورز به صنعتگر ، و صنعتگر به كشاورز ، هر دو به پزشك ،و پزشك به آن دو . و خلاصه همه طبقات و دسته جات اجنماعي متقابلاً به يك ديگر متكي هستند و كارشان بدون يكديگر راه نمي افتد و از هم بي نياز نيستند ، همان طور كه در سطحي كوچكتر و در يك سازمان مي بينيم مدير و سرپرست به تنهايي نمي توانند همه كار ما را انجام دهند و به ناگزير بايد به تقسيم كار بپردازند و واحد هاي سازمان همه به يكديگر متكي و محتاجند .و همه با هم هدف سازمان را پيگيري مي نمايند .
و اجعل الرس كل امر من امورك راسا منهم
همچنانكه ملاحضه مي كنيم در اين عبارت حضرت امير ( ع ) به لزوم تقسم كار ، سازماندهي و سپردن مسئوليت ها به افراد ذيصلاح و ضوابط اين امور اشاره مي فرمايند .
به فرض در تقسيم كار ، بلايد بر اساس هدف يا بر اساس جغرافيا يا بر اساس منطقه يا بر اساس و مسائل و ابزار توليد ... انجام دهيم كار را به دست كاروان بايد سپرد و در امور به خبره آنها بايد مراجعه كرد . حدود مسئوليت ها و مشاغلي كه به افراد واگذار مي شود بسته به توان فكري ، علمي و اجرايي ، عملياتي آنها دارد به طور كليب بايد به دو نكته در اين خصوص توجه كرد : 1 ـ اگر يك شغل و يك مسئوليت به فردي داده شود كميت و كيفيت آن نبايد به قدري بزرگ باشد كه طرف به لحاظ فكري ، علمي يا اجرائي عملي از پس آن برنيايد و ناتوان از انجامش گردد و به عبارت ديگر به اندازه توان و سعيش بايد به او كار واگذار كرد . همان طور كه اين معنا در قريب به شش جاي قرآن مورد اشاره قرار گرفته است از جمله آن جا كه فرموده است :
لانكلف الله نفسا الا وسعا
ووسع همان توان فكري ، علمي و اجرائي ، عملي افراد است .
2 ـ هرگاهچند شغل و چند مسئوليت به فردي واگذار مي شد تعداد و حجم آنها نبايد آن اندازه باشد كه موجب پريشاني او و تشتت و نابساماني امور گردد يعني تعداد مشاغل و وظايف واگذاري به يك فرد بايد به قدري نباشد كه او از پس هيچ يك يا از پس برخي بر نيايد يا آنها چنانچه بايد انجام ندهد .
نبايد در اين خصوص نيز بايد با توجه به وسع افراد و توان علمي و عملي آنها اقدام كرد .
نكات در خور توجه در سازماندهي :
در اين جا با توجه به فرمايشات حضرت علي ( ع ) مي توانيم نكات زير را در خصوص تقسيمكار ، سازماندهي و واگذاري مسئوليت ها توصيه نماييم .
1 ـ كار ما بايد با توجه به توان معمولي و متعارف افراد تقسيم گردند و به عبارت ديگر كار اه بايد بر اساس ميانگين ظرفيت و توان افراد تقسيم شوند و نا برابري توان افراد را بايد با دقت و سنجش در واگذاري مشاغل و مسئوليت ها چاره كرد .
2 ـ بايد توجه داشت كه واگذاري كاري بالنسبه بزرگ به افرادي كه فاقد توان علمي ، عملي در خور هستند موجب ناموفق ماندن آنها در انجام دادن كار ، فقدان مطلوبيت و انجام شايسته و بايسته آن امر مي گردد .
...