نام فایل : ميبدى و تفسير كشف الاسرار 26ص

فرمت : .doc

تعداد صفحه/اسلاید : 21

حجم : 96 کیلوبایت

ابوالفضل رشید الدین میبدی
صاحب کتاب«کشف الاسرار و عده الابرار» از خاندان اهل علم در میبد در اواخر قرن پنجم دیده به جهان گشود . به جهت رواج فضل و فضیلت در خاندانش مقدمات علوم دینی را فرا خواند . ذوق اموختن او را به هرات، که در آن روزگار از رونق علمی و دینی بهره مند بود کشاندو از محضر خواجه عبدا ... انصاری بهره مند گشت .
ميبدى و تفسير كشف الاسرار
ابو الفضل رشيد الدين ميبدى
براى شناخت ابوالفضل رشيد الدين ميبدى مؤلف تفسير كشفالاسرار و عدة الابرار به كتابهاى متعدد و متنوعى مانند طبقات المفسرين سيوطى، طبقات الشافعيه سبكى، طرائق القائق معصوم عليشاه، ريحانة الادب مدرس شذرات الذهب ابن عماد حنبلى، البداية والنهاية ابن كثير، العبر ذهبى، روضات الجنات ميرزا محمدباقر موسوى، الكنى و الالقاب قمى(ره)، الكامل فى التاريخ ابن اثير، سير اعلام النبلاء ذهبى، معجم البلدان و معجم الادباء ياقوت و الانساب سمعانى مراجعه شد، ولى متاسفانه شرح حالى از وى به دست نيامد.
تتبع انجام گرفته، حكايت از آن دارد كه ابوالفضل ميبدى شخصى است گمنام، كه در نزد اكثر قريب به اتفاق ارباب تراجم و شارحان احوال علما و مؤلفان و مفسران و عرفا، شناخته شده نبوده است; زيرا در هيچ يك از كتابهايى كه تا قرن يازدهم در شرح حال علما و مؤلفان و مفسران، فقها و محدثان، مشاهير و بزرگان، اديبان و عارفان و صوفيان نگاشته شده است از او ذكرى به ميان نيامده است، و حتى در كتابهايى مثل معجم البلدان و الانساب با اينكه بعضى از علمايى را كه داراى لقب ميبدى بودهاند ذكر كردهاند، از ايشان سخنى به ميان نياوردهاند. كتابهايى مانند طبقات المفسرين، طرائق الحقائق، العبر، روضات الجنات، الكامل فى التاريخ و البداية والنهاية با اينكه در شرح حال خواجه عبدالله انصارى مطالبى را يادآور شدهاند، حتى نام ابوالفضل ميبدى را هم ذكر نكردهاند.
اولين كسى كه نام او را در زمره مؤلفان آورده حاجى خليفه است كه از طريق تحفة الصلاة ملاحسين كاشفى سبزوارى معروف به واعظ از تاليف وى با اطلاع شده است. اين كتابشناس معروف اهل تسنن در كتاب كشف الظنون مىنويسد: «كشف الاسرار للامام رشيد الدين ابى الفضل احمد بن ابى سعيد الميبدى ذكره الواعظ فى تحفة الصلاة».
كسانى كه پس از حاجى خليفه درباره معرفى ميبدى و اثر وى سخنى گفتهاند، منبع اطلاعشان همان كلام حاجى خليفه و تفسير كشف الاسرار و ديباچه و مقدمات آن است. پس شناخت ما از ميبدى از طريق غير كشف الاسرار بسيار اندك و در حد كلام حاجى خليفه است، و نه تنها ميزان دانش و طرز تفكر و بينش او نامعلوم است، بلكه تاريخ تولد و وفات و محل دفن او هم مجهول است و حتى در نام و نسب او هم اختلاف است. راه ديگرى كه براى كسب اطلاعات بيشتر سبتبه ميبدى وجود دارد، مطالعه و تتبع در تفسير كشف الاسرار و مقدمات آن است، زيرا تاليف هر دانشمندى تا حد زيادى معرف شخصيت وى مىباشد.
براساس ما در اينجا پس از معرفى تفسير كشف الاسرار و عدة الابرار و اثبات اينكه مؤلف آن ميبدى است، شناسايى او را از طريق اثر مهم او پى مىگيريم.
تفسير كشف الاسرار و عدة الابرار
تفسير كشف الاسرار و عدة الابرار تفسير نسبتا مفصلى استبه زبان فارسى آميخته به عربى كه تا سالهاى اخير به صورت اجزائى پراكنده با نسخههاى گوناگون در حالت گمنامى به سر مىبرد. بنابر آنچه آقاى محمد محيط طباطبايى و آقاى على اصغر حكمت اظهار كردهاند، قسمتهايى از آن در تهران در كتابخانه شهيد مطهرى ره، (سپهسالار سابق) كتابخانه ملى و كتابخانه شخصى مرحوم محيط طباطبايى بوده و قسمتهايى از آن در كتابخانه آستان قدس رضوى، و دو قسمت آن در كابل و نسخه كاملى از آن در استانبول وجود داشته است.
ملاحسين كاشفى سبزوارى مؤلف تفسير مواهب عليه متوفاى (910 ه) در موارد بسيارى از تفسير خويش قسمتهاى متعددى از اين تفسير را با اسم و لفظ نقل كرده است و در تفسير روح البيان تاليف اسماعيل حقى بروسوى، متوفاى (1137 ه) نيز بعضى از عبارات اين تفسير ديده مىشود و از اين نقلها معلوم مىشود كه همه يا قسمتى از اين تفسير در نزد آنان هم بوده و مورد استفاده آنان قرار گرفته است.
به هر حال اين تفسير همچنان در گمنامى به سر مىبرد، تا آنكه در دهه چهارم قرن چهاردهم (1331 - 1339) به سعى و اهتمام آقاى على اصغر حكمت اجزاى پراكنده و نسخ گوناگون آن جمعآورى و در ده مجلد به زيور طبع آراسته گرديد.
تفسير ياد شده به خاطر لطافت نثر و ارزش ادبىاش مورد توجه دانشگاهيان و دانشمندان فارسى زبان قرار گرفت و تحقيقات متعدد و مختلفى پيرامون آن انجام گرفت كه به آن اشاره مىشود:
1 - آقاى محمد مهدى ركنى، در سال 1340 هجرى شمسى تحقيق درباره اين تفسير را موضوع پايان نامه خودقرار داده و حاصل پنجسال متناوب مطالعه وپژوهشخود در مورد آن تفسير را در كتابى با عنوان لطائفى از قرآن كريم، منتشر نموده است. در دفتر دوم اين كتاب 105 قطعه برگزيده از النوبة الثالثه اين تفسير كه از نظر ايشان در زيبايى انشا و قدرت بيان برجستهترين قسمتهاى اين تفسير به شمار مىآيد، نقل كرده و در آخر آن نوشتار، واژهنامهاى در شرح لغات و اصطلاحات اين تفسير عرضه شده كه براى مطالعهكنندگان اين تفسير سودمند است.
...